Diabetescijfers alarmerend: stijging zet zich door

Nieuwe cijfers van het Intermutualistisch Agentschap (IMA) tonen een zorgwekkende trend: het aantal Belgen met diabetes stijgt fors. In 2022 nam 7,1% van de bevolking diabetesmedicatie of werd behandeld binnen een diabeteszorgsysteem, een stijging van 5% ten opzichte van 2021. Dit is de grootste jaarlijkse toename ooit gemeten. 

De cijfers schetsen een onrustwekkend beeld: 

• Mensen met recht op een verhoogde tegemoetkoming (en dus een lager inkomen) lopen twee keer zoveel risico op diabetes. 

• Bijna 1 op 5 van de 65-plussers lijdt aan diabetes. 

• Mannen vaker getroffen dan vrouwen. 

• De prevalentie is hoger in Wallonië (8,6%) dan in Vlaanderen (6,4%). 

Deze cijfers geven echter geen volledig beeld: 

• De verschillende types diabetes worden niet gespecificeerd. Vrouwen met zwangerschapsdiabetes zijn niet meegenomen. 

• Sciensano schat dat 1 op 3 mensen die diabetes hebben, het niet weet. Dit cijfer is niet terug te vinden in de IMA-data, wat de prevalentie van diabetes verhoogt tot 10%. 

Welke acties zijn er nodig? 

Inzetten op preventie en vroegtijdige detectie van diabetes type 2.  

Het blijft alarmerend dat de cijfers zo snel blijven toenemen. Het is dus van cruciaal belang dat er meer wordt ingezet op preventie en vroegtijdige detectie van diabetes type 2. 

Als Diabetes Liga ijveren we al jaren om veel meer in te zetten op vroegtijdige detectie en preventie van diabetes type 2. Want wetenschappelijk onderzoek toont aan dat tot 60% van de diagnoses diabetes type 2 voorkomen kan worden door intensief in te zetten op een gezonde leefstijl bij personen met een verhoogd risico op diabetes type 2. Er moet ook extra aandacht besteed worden aan het optimaal bereiken van kwetsbare doelgroepen. 

Er is heel wat bereidwilligheid bij burgers en zorgverleners om hier meer op in te zetten, maar de budgetten zijn momenteel ontoereikend om hier een versnelling hoger te schakelen. Lees in het memorandum van de Diabetes Liga hoe wij dit graag in de toekomst willen aanpakken.  

Er is nood aan een beter diabetesdatabeleid.  

De mutualiteiten (overkoepeld via het Intermutualistisch Agentschap) hebben op basis van voorgeschreven diabetesmedicatie en gebruik van zorgsystemen een rijke set aan diabetesdata. Deze is echter onvolledig omdat niet alle mensen met diabetes medicatie nemen of omdat sommige diabetesmedicatie ook wordt gebruikt voor andere aandoeningen. Het is belangrijk dat deze databank aangevuld wordt met effectieve diagnose ‘diabetes’. Het initiatief van de Diabetesbarometer zet hiervoor mooie stappen in de goede richting. Het is van cruciaal belang om alle verschillende databanken, op een geanonimiseerde manier, met elkaar te linken.  

Voor een betere inschatting van de diabetesproblematiek in Vlaanderen is het waardevol om niet alleen de huidige diagnoses te bekijken, maar ook inzicht te verkrijgen in het aantal mensen met een verhoogd risico op diabetes type 2. Het Gezondheidskompas, dat al fungeert als een toegankelijke tool om inzicht te krijgen in gezondheidsrisico's en levensstijl, zet al stappen in de juiste richting. Met enkele belangrijke verbeteringen kan het uitgroeien tot een krachtige tool voor het monitoren van de situatie in Vlaanderen.  

Het gebrek aan betrouwbare data verhindert ons om precieze tendensen en gezondheidsbehoeften te identificeren, om de kwaliteit van de zorg adequaat op te volgen en om de impact van beleidswijzigingen te beoordelen. Lees in het memorandum van het Belgisch Diabetes Forum hoe we dat als diabetes community wensen aan te pakken.  

Nadenken over preventie van diabetes type 1.  

Ook het aantal personen met diabetes type 1 blijft stijgen. Op het recente internationale ATTD congres werd er veel aandacht besteed aan het vroegtijdig opsporen van diabetes type 1 (dus vóór er duidelijke symptomen zijn). Er worden namelijk meer en meer studies uitgevoerd met medicijnen die mogelijks diabetes type 1 kunnen voorkomen. Het is belangrijk dat we als diabetes community nadenken hoe we in de toekomst optimaal kunnen omgaan met deze opportuniteiten. 

De alarmerende stijging van diabetes vraagt om concrete stappen. De Diabetes Liga pleit voor een gecoördineerde aanpak met een sterke focus op preventie.