Wereld Diabetes Dag: één op de twee mensen met diabetes voelt zich mentaal uitgeput

De Diabetes Liga wil diabetes meer bespreekbaar maken, ook onder vrienden en familie, op school en op het werk.

Onderzoek Diabetes Liga bij meer dan 2.000 mensen met diabetes, hun ouders en partners: 

• 7 op de 10 mensen met diabetes vinden dat er te weinig aandacht is voor mentale ondersteuning; 
• Slechts 16% krijgt psychologische begeleiding na diabetesdiagnose; 
• Gevolg: 49% van de mensen met diabetes is naar eigen zeggen mentaal moe; 
• Ook ouders van kinderen met diabetes ervaren stress: 7 op de 10 zijn mentaal op; 
• Diabetes Liga lanceert daarom oproep: “Geeft diabetes je kopzorgen? Spreek erover.” 

De medische zorg voor personen met diabetes is in België al goed uitgebouwd, maar ook mentaal hebben heel wat mensen met de aandoening het lastig: de helft onder hen vindt het emotioneel moeilijk om met hun chronische aandoening om te gaan. Dat is één van de opvallendste conclusies uit een grootschalige bevraging van Diabetes Liga bij zo’n 2.000 mensen met diabetes en hun familie. Bij de ouders van kinderen met diabetes ligt dat cijfer zelfs nog hoger: 7 op de 10 zijn mentaal uitgeput. 7 op de 10 mensen met diabetes vinden bovendien dat er tijdens de behandeling te weinig psychologische ondersteuning is. De Diabetes Liga roept daarom op deze Wereld Diabetes Dag op om meer aandacht te besteden aan de vele kopzorgen die de aandoening met zich meebrengt.

14 november staat al meer dan 30 jaar synoniem voor Wereld Diabetes Dag, een dag waarop wereldwijd de chronische aandoening extra in de kijker wordt gezet. Dit jaar zet de Diabetes Liga de schijnwerpers op de mentale impact van diabetes. Want die wordt enorm onderschat, zo blijkt uit de cijfers van een grootschalig onderzoek bij zo’n 2.000 Vlamingen die te maken krijgen met diabetes. 

Hoewel 90% van de bevraagden tevreden is over de medische behandeling, wordt er volgens 7 op de 10 onvoldoende aandacht geschonken aan de mentale impact van diabetes. Slechts 16% geeft aan dat ze na hun diabetesdiagnose psychologische begeleiding kregen. Gevolg: de helft van de mensen met diabetes voelt zich mentaal uitgeput door de praktische en emotionele belasting om met de aandoening om te gaan. 

“Deze cijfers zijn een wake-up call. De begeleiding van mensen met diabetes mag zich niet beperken tot het medische aspect. De mentale impact en kopzorgen van een chronische aandoening als diabetes is voor veel mensen zwaar om te dragen. De diagnose zelf heeft al een grote impact, zowel op personen met diabetes als hun naasten. Diabetes is er de klok rond, 7 dagen op 7 en kan dus niet even op pauze gezet worden. Dat maakt dat mensen met diabetes routines moeten opbouwen, eetpatronen aanpassen en soms zelfs hun leefstijl helemaal dienen om te gooien om de aandoening onder controle te houden. Het psychische aspect blijft vaak - zoals ook bij andere chronische aandoeningen - onderbelicht.” – Inge Everaert, Teamcoördinator Kenniscentrum, Beleid en Onderzoek van Diabetes Liga. 

Emotionele stress bij familie en naasten

Niet alleen wie zelf diabetes heeft, ook familieleden en ouders ondervinden vaak stress door de aandoening, zo blijkt nog uit de bevraging. 17% van wie een partner met diabetes heeft, geeft aan een hoge emotionele belasting te ervaren. Bij de ouders van kinderen met diabetes is dat zelfs 31%. Het zijn vooral de ouders van tieners die zich het meeste zorgen maken over hoe hun tiener met zijn of haar diabetes omgaat. Nog stuitender: 7 op de 10 ouders geven aan dat ze zich mentaal moe voelen en 9 op de 10 vinden dat er te weinig psychologische begeleiding is om goed met diabetes om te gaan. 

Schuldgevoel 

Veel mensen met diabetes praten zichzelf ook onterecht een schuldgevoel aan, merkt de Diabetes Liga. Meer dan een derde van de bevraagden (36%) voelt zich schuldig tegenover zijn/haar omgeving door hun diabetes. Opvallend is dat het vooral om twintigers en dertigers (55%) gaat.  

Ook opmerkelijk: 16% stoort zich eraan dat anderen hen minderwaardig vinden omdat ze diabetes hebben en nog eens 13% krijgt een slecht gevoel omdat ze diabetes voor anderen verbergen. Het gaat dan vooral om mensen die minder dan 3 jaar geleden geconfronteerd werden met de diagnose.

Spreek over diabetes 

“Ik zie vaak dat mensen bang zijn om over diabetes te praten omdat ze niet weten hoe hun omgeving zal reageren. Ze vrezen dat ze anders bekeken of zelfs afgewezen zullen worden. Maar het is dikwijls net omgekeerd. Wie op de hoogte is, toont veelal begrip en biedt steun. Een vriendengroepje dat tijdens het uitgaan af en toe checkt of de vriend met diabetes oké is, kan zo een groot verschil maken.”  Haya Boshart, Klinisch Psycholoog

“De focus ligt in de eerste plaats op een goede medische begeleiding. Met resultaat, want op medisch vlak behoren we tot de top van de wereld. Om meer aandacht te vragen voor psychologische gevolgen doet de Diabetes Liga nu een oproep: maak diabetes bespreekbaar, onder vrienden en familie, op school en op het werk. We brengen lotgenoten samen bij initiatieven zoals ‘Diakids’, gericht op kinderen met diabetes en hun ouders en ‘Jong Diabeet’ voor jongeren van 18 tot 30 jaar. Nu vragen we ook over diabetes te praten in het ruime sociale netwerk van iemand met diabetes. Daarnaast is het uiteraard belangrijk dat mensen met diabetes zelf de nodige stappen zetten en aangeven wanneer het hen mentaal allemaal te veel wordt. We merken dat meer dan een kwart van de mensen na een consultatie nog met vragen blijft zitten. We roepen de minister dan ook op om continu te blijven inzetten op gepaste en kwalitatieve psychologische begeleiding voor mensen met diabetes, maar ook hun partner, ouders en gezin.” – Inge Everaert, Teamcoördinator Kenniscentrum, Beleid en Onderzoek van Diabetes Liga 

Tot slot nog een opvallende vaststelling: de bevraagden vrezen dat hun diabetes ook een nadeel is op de werkvloer. Bijna drie op de tien (30%) hebben het gevoel dat hun diabetes hen minder aantrekkelijk maakt op de arbeidsmarkt en dat hun werkgever hen erop zou kunnen afrekenen.

Diabetes distress-test  

De Diabetes Liga lanceert naar aanleiding van Wereld Diabetes Dag een wetenschappelijk gevalideerde ‘Diabetes distress-test’. Wie diabetes heeft, partners of ouders van tieners met diabetes kan die test invullen op www.diabetes.be/kopzorgen en krijgt nadien een persoonlijke ‘Diabetes distress-score’. Die score geeft aan hoeveel kopzorgen diabetes met zich mee brengt en hoe zwaar de aandoening mentaal op het gemoed weegt. Wie een verhoogde score kent, krijgt tips en doorverwijzingen naar gepaste hulp.